BAZA WIEDZY
Rodzaje tokarek - cz. I
Podstawa każdego parku maszynowego.
Człowiek to istota z natury sprytna, która od tysiącleci wymyśla narzędzia oraz maszyny, które ułatwią jego pracę. Chęć zwiększenia, szybkości wykonywania niezbędnych przedmiotów, poprawienia efektywności i dokładności wytwarzania, przyświeca wielu wynalazkom i wciąż wprowadzanym modyfikacjom. Nie inaczej było w przypadku tokarek, których rozwój w ostatnim stuleciu drastycznie przyspieszył.
Szerokie przeznaczenie tokarek do obróbki detali w kształcie brył obrotowych sprawia, że stanowią one w większości zakładów przemysłu maszynowego około 50% całego parku maszynowego. Możliwość toczenia wałków, tulei, tarcz, kół, które z kolei wchodzą w skład innych maszyn i urządzeń technicznych, wzbudziły ogromne zainteresowanie rozwojem tych obrabiarek. Ewoluowały one dopasowując się do rodzaju obrabianego przedmiotu oraz rodzaju obróbki, pozwalając jednocześnie na dokładniejszą i szybszą produkcję zróżnicowanych detali, ułatwiając przy tym pracę człowieka.
Tokarki odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Dzielimy je na grupy, podgrupy, typy i wielkości. W grupie tokarek wyróżniamy tokarki: kłowe, uchwytowe, wielonożowe, rewolwerowe, tarczowe, karuzelowe, półautomaty i automaty tokarskie, kopiarki i zataczarki.
Tokarki kłowe to najpopularniejsze z tokarek. Swoją nazwę zawdzięczają kłom, w których umieszczany i mocowany jest obrabiany element. Służą do obróbki przedmiotów o długości l>6d, gdzie l oznacza długość, a d - średnicę przedmiotu. Podstawowymi parametrami opisującymi możliwości produkcyjne tokarki kłowej są: rozstaw kłów, średnica toczenia nad łożem oraz średnica toczenia nad suportem. Każda z tych cech uwidoczniona jest w podglądzie maszyny na stronie Janus Obrabiarki, jak i w szczegółowej karcie produktu przygotowanej dla każdej obrabiarki do metalu.
Oprócz toczenia zewnętrznego i wewnętrznego za ich pomocą można wykonać wiercenie, pogłębianie, rozwiercanie, a przy użyciu dodatkowych przyrządów również frezowanie i szlifowanie.
Tokarki kłowe dzielimy na:
- Tokarki stołowe to kompaktowe tokarki (D<250 mm) służące do produkcji elementów wymagających dużej precyzji . Stosowane są one np. w przemyśle optycznym, zegarmistrzowskim czy precyzyjnym. W tokarkach zawierających śrubę pociągową istnieje możliwość toczenia gwintów metrycznych o skokach 0,1 - 3 mm. Ze względu na rozmiary oraz cenę tokarki stołowe mogą być one wykorzystywane również w domu przez tokarzy amatorów i miłośników.
- Tokarki uniwersalne - przeznaczone są do szerokiego zakresu zastosowania w różnych gałęziach przemysłu w produkcji jednostkowej i małoseryjnej. Wykorzystywane są do obróbki zgrubnej i precyzyjnej przedmiotów metalowych, stalowych i żeliwnych. Umożliwiają one nacinanie gwintów metrycznych, modułowych, calowych i diametral-pitch.
- Tokarki produkcyjne służą do obróbki zgrubnej i dokładnej przedmiotów stalowych, żeliwnych i ze stopów metali nieżelaznych w produkcji średnio- i wielkoseryjnej. Charakteryzują się szerokim zakresem zastosowań oraz dużą szybkością uzyskaną dzięki zwiększonej mocy napędu, częściową automatyzacją cyklu pracy, łatwym procesem przezbrajania oraz bogatym wyposażeniem specjalnym. Obecnie tokarki produkcyjne występują głównie ze sterowaniem numerycznym.
- Tokarki precyzyjne - są tokarkami o najwyższej dokładności służącymi do precyzyjnego toczenia i wytaczania detali z półfabrykatów wstępnie obrobionych na innej tokarce, prętów ciągnionych lub dokładnych wyprasek i odlewów. Dokładność kształtu kołowego wytwarzanego na tokarce precyzyjnej wynosi nawet do +/-0,001mm. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu noży z ostrzami diamentowymi lub z ostrzami super twardymi, bardzo sztywnej budowy oraz dużej prędkości wrzeciona.
- Tokarki ciężkie wykorzystywane są do obróbki olbrzymich przedmiotów o masie nawet do kilkudziesięciu ton. Ze względu na rozmiary obrabianego detalu zaleca się wykonywanie na nich jak największej ilości zabiegów obróbczych przy jednym zamocowaniu. Możliwe jest to dzięki dodatkowym przystawkom. Na tokarkach ciężkich można wykonać toczenie zgrubne i dokładne -poprzeczne i wzdłużne, nacinanie gwintów, , toczenie powierzchni stożkowych, toczenie wewnętrzne, a przy zastosowaniu dodatkowych przyrządów - toczenie kopiowe, frezowanie rowków i płaszczyzn, wiercenie otworów poprzecznych i szlifowanie.
Największa tokarka ciężka w naszym asortymencie waży prawie 27 ton i jest zdolna do toczenia detali o max. wadze do 6 ton i max. długości wkładanego detalu - 12 m. Ze względu na gabaryty i wagę obrabianych detali, tokarki ciężkie wyróżniają się większą sztywnością, własnymi wymiarami oraz ceną. - Tokarki wielonożowe jak sama nazwa wskazuje stosują do obróbki jednocześnie kilka lub kilkanaście noży skrawających. Wykorzystywane były do obróbki wielkoseryjnej obtoczek kół zębatych, wałków stopniowych, czy tłoków silników spalinowych. Obecnie wypierane są one przez tokarki CNC.
- Tokarki kopiarki - służą do kopiowania brył o dowolnym kształcie w przekroju wzdłużnym. Kształt ze wzornika obrabianego przedmiotu kopiowany jest dzięki urządzeniu kopiującemu, w którym ostrze noża przesuwa się po kształcie wzoru i przesyła dane do tokarki wykonującej kopię. Obecnie tokarki kopiarki wypierane są przez tokarki CNC, które pozwalają na dokładne powielanie jednego detalu, przy jednokrotnym zaprogramowaniu maszyny.