Tokarki - czym są oraz jak powstały

Potrzeba matką wynalazku – czyli słów kilka o historii tokarki.

Od zarania dziejów człowiek nadaje określone kształty przedmiotom, tak by spełniały one wymyślone przez niego funkcje.  Tworzenie tych przedmiotów niejednokrotnie jest trudne i pracochłonne, dlatego od tysięcy lat ludzie tworzą i doskonalą maszyny, które mają ułatwić ich produkcję. Nie dziwi więc fakt, że już w epoce brązu wymyślono pierwsze urządzenia, które działały na takiej samej zasadzie co współczesne tokarki.

Tokarka to maszyna do mechanicznej obróbki skrawaniem przedmiotów o kształcie brył obrotowych, takich jak na przykład kule, wałki, stożki, gwinty, tuleje, pierścienie itp., stworzonych z drewna, metali czy tworzyw sztucznych. Tokarka charakteryzuje się tym, iż przedmiot obrabiany obraca się wokół własnej osi, natomiast narzędzia obrabiające przesuwają się w poprzek lub wzdłuż przedmiotu obrabianego nadając mu odpowiedni kształt.

W pierwszych urządzeniach działających na powyższej zasadzie,  siłę napędową stanowił człowiek, który ciągnął naprzemiennie za 2 końce sznura nawiniętego na wał do którego przymocowany był obrabiany przedmiot. Wał powodował ruch obrotowy przedmiotu, natomiast druga osoba trzymała oraz przyciskała do niego narzędzie skrawające. W następnych wiekach udoskonalano zarówno samą konstrukcję, narzędzia, jak i napęd, tak by coraz szybciej i efektywniej  obrabiać coraz cięższe i twardsze materiały.

Na przestrzeni setek lat nastąpiło wiele ulepszeń, ale najbardziej rewolucyjnymi była tokarka wyposażona w mechaniczny suport do podtrzymywania noża skonstruowana w 1569r. przez Bessona. Zastosował on również prototyp wrzeciennika oraz dodał przekładnie służące do zmiany prędkości obrotowej obrabianego przedmiotu. Jednak to nie Bessona, a Maudslaya uważa się za wynalazcę tokarek we współczesnym znaczeniu. W 1797r skonstruował tokarkę metalową z suportem krzyżowym umożliwiającym ruch noża wzdłuż przedmiotu oraz w kierunku prostopadłym. Po raz pierwszy też suport był napędzany śrubą pociągową, dzięki której narzędzie skrawające w sposób wymuszony przesuwał się wzdłuż obrabianego przedmiotu. W następnych latach Maudslay udoskonalał swe tokarki, aby przystosować je do produkcji seryjnej.

Rewolucja przemysłowa i wymagania rynku przyniosły szereg dalszych udoskonaleń tokarek. W 1835r. Joseph Withworth skonstruował suport z posuwem mechanicznym zarówno wzdłużnym, jak i poprzecznym. W 1839r. powstała pierwsza tokarka karuzelowa dzięki której można obrabiać duże i ciężkie przedmioty, a w 6 lat później powstała tokarka rewolwerowa w której można zastosować jednocześnie kilka różnych narzędzi.

Jednocześnie ze zmianą konstrukcji ulepszano system napędu - od napędu transmisyjnego z koła wodnego, poprzez silnik parowy, aż do nowoczesnych tokarek z własnym źródłem napędu - silnikiem elektrycznym.